در بدن زنان هورمون های بسیاری دخیل هستند تا یک چرخه قاعدگی منظم و تخمک گذاری سالم و به موقعی رخ دهد. برخی از این هورمون ها وجودشان برای تخمدان به قدری حیاتی است که در صورت اختلال در ترشح آنها مشکلات جدی سیکل قاعدگی و باروری زنان را درگیر می کند. یکی از این هورمون ها پروژسترون است که برخی مواقع یا به طور همیشگی دچار اختلال می شود.
از این رو پزشکان برای جبران این هورمون در بدن زنان قرص دوفاستون را تجویز می کنند که جایگزین هورمون پروژسترون طبیعی شده و به تخمک گذاری بهتر و قاعدگی به موقع و جلوگیری از علائم یائسگی کمک می کند. اینبار در داروخانه آنلاین ویتامین ث تصمیم داریم تا قرص دوفاستون را بررسی کرده و موارد و نحوه مصرف آن را از نظر بگذرانیم.
قرص دوفاستون برای چیست؟
قرص دوفاستون دارای ترکیباتی از داروی دیدروژسترون است. دیدروژسترون در بدن مشابه با پروژسترون عمل می کند اما یک هورمون مصنوعی است. دوفاستون را در بیماری هایی که به علت ترشح نشدن پروژسترون به وجود می آیند استفاده و تجویز می کنند، نظیر بهم ریختگی های قاعدگی، قاعدگی های همراه با درد، PMS سندرم پیش از قاعدگی، خونریزی های رحمی و درمان در اندرومتریوز و مشکلات نا باروری تجویز می گردد.
نکات مهم قبل از مصرف دوفاستون
- اگر خونریزی رحمی از واژن دارید که غیر طبیعی است و علت آن مشخص نشده است از مصرف قرص بپرهیزید.
- در صورتی که به ترکیبات قرص دوفاستون و یا افزودنی های آن حساسیت دارید آن را با پزشک درمیان بگذارید.
- اگر در فناوری ART ( فناوری کمک باروری) از قرص دوفاستون استفاده می کنید در صورت سقط جنین مصرف قطع گردد.
- اگر عملکرد کبد شما طبیعی نیست تا زمانی که به حالت عادی بازنگشته است نمی توانید از دوفاستون استفاده کنید.
موارد استفاده قرص دوفاستون چیست؟
✅ برای جبران هورمون پروژسترون در بدن زمانی که بدن نمی تواند پروژسترون تولید کند.
✅ در درمان آندرومتریوز از قرص دوفاستون استفاده می شود (رشد بافت رحم در خارج از آن)
✅ در مواقعی که کمبود پروژسترون موجب ناباروری شده است
✅ برای درمان سندرم تخمدان پلی کیستیک یا تنبلی تخمدان و دوره های نامنظم قاعدگی
✅ بهبود سندرم پیش از قاعدگی PMS
✅ در مواقعی که آمنوره به وجود آمده و برای درمان دوره های قاعدگی که قبل از دوران یائسگی متوقف می شوند
✅ برای درمان خونریزی های سنگین قبل از یائسگی
✅برای جلوگیری از سقط جنین در سه ماه اول بارداری و جاگزین کمبود پروژسترون در بارداری و جلوگیری از لکه بینی ها
✅ برای درمان عارضه های یائسگی (باکمک قرص دوفاستون و هورمون استروژن)
موارد منع منصرف دوفاستون چیست؟
✔ برخی تومورها با مصرف پروژسترون تحریک می شوند و رشد می کنند نظیر مننژیوم
✔ در صورت ابتلا به بیماری خونی پورفیری (عارضه ای خونی که نادر است)
✔ در صورتی که اختلال در کبد دارید
✔ مستعد افسردگی هستید و یا افسردگی دارید
✔ اگر به ترکیبات قرص دوفاستون آلرژی دارید
✔ اگر قاعدگی های سخت و غیر طبیعی دارید (علت آن باید مشخص شده باشد)
تاثیر مصرف قرص دوفاستون در بارداری و شیردهی
در بسیاری از مواقع با تنظیم قاعدگی و تخمک گذاری های منظم دوفاستون موجب بارداری می شود و به هیچ وجه نتایجی مشاهده نشده است که ممکن باشد دوفاستون از بارداری در زنان جلوگیری کند. در زنانی که با تنبلی تخمدان یا سندرم تخمدان پلی کیستیک مواجه هستند حتی مصرف دوفاستون و القای هورمون پروژسترون مصنوعی درون این قرص، سبب بارداری نیز شده است. این دارو تا حدی در بارداری موثر است که تا 3 ماه اول بارداری برای جلوگیری از سقط جنین نیز مصرف می گردد و موثر واقع می شود.
تنها کودکان زنانی که از دوفاستون در دوران بارداری استفاده کرده اند امکان دارد به نقص مادرزادی هیپوسپادیا دچار گردند. (جابه جایی محل مجاری ادرار جایی پایین تر از آلت تناسلی در کودکان پسر) با این حال این مورد هم بسیار نادر است و شرایط و عوامل دیگر ممکن است مسبب هیپوسپادیا در نوزاد شود. در هر حال قرص دوفاستون یکی از داروهای موثر برای جلوگیری از سقط جنین در دوران بارداری است و حتی در راهنمای دارو هم توصیه شده است که می توان به راحتی در سه ماهه اول دوران بارداری با تجویز پزشک از آن استفاده نمود. اگر کودک شما شیرخواره است و شیر مادر تغذیه می کند نباید از دوفاستون استفاده کنید. زیرا ترکیبات آن به کودک هم منتقل می گردد.
عوارض جانبی قرص دوفاستون
در هر صورت تمامی داروهای درمانی می توانند درای اندکی عارضه یا عارضه های جدی مصرف باشند که در ادامه به عوارض قرص دوفاستون اشاره می کنیم.
- سردرد
- لکه بینی
- احساس تهوع
- استفراغ
- درد قفسه سینه
- آمبولی ریه
- خونریزی به صورت نانظم
- خارش
- سرگیجه
- از دست دادن وزن
- آکنه در صورت و بدن
- کم یا زیاد شدن اشتها
- پف یا ورم قوزک و مچ پا
- ترومبوز شبکیه
- ترومبوفلبیت
نحوه مصرف قرص دوفاستون
موضوع نحوه مصرف قرص دوفاستون کاملا به این بستگی دارد که پزشک شما چگونه برای شرایط فیزیکی که در آن هستید تجویز کرده باشد. در دلایل مختلف درمانی مصرف،میزان و نحوه آن متفاوت است. پس اگر نمی دانید به چه میزان باید مصرف شود با پزشک خود ویا دکتر داروساز مشورت کنید.
قرص دوفاستون را می توانید همراه با غذا یا در هر ساعتی میل کنید تنها نکته ای که باید دقت شود این است که با آب فراوان مصرف شود. ضمن اینکه اگر متناسب با تجویز پزشک لازم است روزی چند عدد قرص دوفاستون مصرف کنید آنها را در روز و با فاصله زمانی منظم مصرف کنید تا همیشه هورمون به یک میزان در بدن شما وجود داشته باشد.
شرایط نگهداری از قرص دوفاستون
- در جای خشک و خنک نگهداری شود.
- دور از دسترس کودکان باشد.
- در داخل فاضلاب و زباله خانگی ریخته نشود. ( در صورت عدم استفاده آنها را به داروخانه ها تحویل دهید)
جلوگیری از سقط با قرص دوفاستون
برای جلوگیری از سقط در بارداری در سه ماه اول بارداری از قرص دوفاستون کمک گرفته می شود. در صورتی که فرد لکه بینی داشته باشد پزشک از قرص دوفاستون و یا شیاف پروژسترون برای ایمن کردن بارداری استفاده می کند. اگر خونریزی صورتی روشن باشد باید به سرعت توسط پزشم معاینه شوید. در مواقعی که قلب جنین تشکیل شده قرص دوفاستون موجب جلوگیری از سقط می شود و در صورت عدم تشکیل قلب می تواند احتمال سقط را کمتر کند.
خونریزی حین مصرف قرص دوفاستون
در هنگام استفاده از قرص دوفاستون اگر دچار خونریزی شدید مصرف را قطع کرده و به پزشک مراجعه کنید و متناسب با تشخیص پزشک پس از ارزیابی علت خونریزی و در صورت لزوم و منع مصرف می توان از قرص دوفاستون استفاده نمود.
قرص دوفاستون برای درمان جایگزینی هورمون
قرص دوفاستون برای جاگزینی هورمون پروژسترون از نوع صناعی استفاده می شود و برای مشکلاتی که به علت کمبود و یا عدم تولید پروژسترون در بدن رخ داده تجویز می گردد که یکی از اصلی ترین موارد درمان جاگزینی هورمون با دوفاستون درمان و کاهش دادن علائم دوران یائسگی در زنان است. علائمی نظیر: سر دردهای شدید، خشکی در واژن، تعریق در هنگام شب، اختلال خواب و بی خوابی ها، تغییر در خلق و خو، بی انرژی بودن و عدم تمرکز. که با مصرف قرص دوفاستون از بین رفته یا کنترل می گردد.
دوفاستون در چه مواردی مورد استفاده قرار می گیرد؟
قرص دوفاستون برای جلوگیری از سقط جنین، جلوگیری از سرطان آندومتر، تحریک رشد پستان ها و کم کردن تولید تستسترون در بدن کار برد دارد علاوه بر آن می توان به موارد زیر اشاره نمود.
- قاعدگی نامنظم ( سندرم تخمدان پلی کیستیک و مشکلات عدم تخمک گذاری)
- جایگزینی هورمون (کاهش علائم یائسگی)
- درمان اندرومتریوز( رشد غیر طبیعی بافت رحمی خارج از رحم)
ترکیبات دوفاستون چیست؟
هر عدد قرص دوفاستون دارای 10 میلی گرم دیروژسترون و موارد زیر است.
- لاکتوز مونوهیدرات
- هیپرملوئوز
- سیلیس بدون آب کلوئیدی
- استئارات منیزیم و ماگروگل 400
- نشاسته ذرت
- دی اکسید تیتانیوم (E171)
قرص دوفاستون با چه داروهایی نباید مصرف شود؟
قرص دوفاستون در نهایت همان هورمون پروژسترون است و با اضافه شدن ترکیبات دیگر دارو ها ممکن است اختلال در سلامتی را به همراه داشته باشد که به این داروها اشاره می کنیم.
- بروموکریپتین
- ریفامپین
- فنی توئین
- کاربامازپین
آیا دوفاستون مانع تخمک گذاری می شود؟
قرص دوفاستون در واقع یک نوع پروژسترون مصنوعی است. پروژسترون در بدن زنان به آماده سازی غشای داخلی به منظور بارداری کمک می کند. در صورت وجود پروژسترون است که دیواره رحم زخیم و پذیرای تخمک می شود و با زخیم شدن این لایه در دیواره داخلی رحم، از عدم تشکیل تخمک و آزادسازی زود هنگام آن جلوگیری می شود. پس نه تنها دوفاستون مانع تخمک گذاری نمی شود بلکه در وجود عارضه هایی که تخمک نمی تواند دوره منظم و رشد کافی را داشته باشد کمک کننده و نوعی درمان است.
کلام پایانی
پروژسترون یک هورمون ضروری در بدن زنان است که سلامت جنسی، بارداری، قاعدگی و جلوگیری از برخی بیماری های مرتبط با اندرومتریوز و مهم تر از همه درمان علائم اذیت کننده یائسگی مورد استفاده قرار می گیرد. مادامی که پروژسترون در بدن تولید می شود نیازی به مصرف قرص دوفاستون نخواهد بود اما در صورت عدم تولید پروژسترون و اختلال در ترشح آن از درمان جاگزینی هورمون پروژسترون از این قرص استفاده می شود. حتما این دارو را تحت نظر پزشک مصرف کرده و هر 6 ماه یکبار برای چک شدن مراجعه کنید. میزان مصرف قرص دوفاستون را مطابق با توصیه پزشک به کار ببرید و از کم یا زیاد مصرف کردن آن بپرهیزید.