تیروئید یکی از غدههای حیاتی است که نقش بسیار مهمی در تنظیم فعالیتهای متعدد بدن انسان دارد. هنگامی که تیروئید به مقدار کافی هورمون تیروئید تولید نمیکند، وضعیتی به نام هیپوتیروئیدیسم یا کمکاری تیروئید ایجاد میشود. علائم کمکاری تیروئید میتوانند به طور گستردهای از سطح انرژی و مزاج فرد تا عملکرد مغز، قلب و تنظیم دمای بدن تأثیر بگذارند.
این علائم ممکن است به طور کلی شامل خستگی، کاهش تمایل به فعالیت، افزایش وزن، سرماخوردگی، مشکلات حافظه و تمرکز، شکننده شدن مو و تغییرات در سلامتی پوست باشند. درک این علائم و تشخیص دقیق آنها از اهمیت بالایی برخوردار است تا بتوان به موقع درمان مناسب را برای کمکاری تیروئید ارائه داد تا از بروز عوارض جلوگیری یابد. در این مقاله، به بررسی دقیقتر علائم کم کاری تیروئید و درمان کمکاری تیروئید خواهیم پرداخت. پس تا انتهای مطلب با داروخانه آنلاین ویتامین ث همراه شوید!
علت کم کاری تیروئید چیست؟
تیروئید یک غده مهم در سیستم بدن است که هورمونهای تیروئید تولید میکند و اثرات بسیاری بر روی سلامتی انسان دارد. کمکاری تیروئید یا همان هیپوتیروئیدیسم، وضعیتی است که تیروئید به دلیل علل مختلف مانند التهاب، آسیب یا نقص در تولید هورمونهای تیروئید، کمتر از مقدار لازم این هورمون را تولید میکند. این وضعیت میتواند به عوامل متعددی برمیگردد که شامل عوامل ژنتیکی، عوامل محیطی و مشکلاتی در سیستم ایمنی بدن میشود.
یکی از عوامل اصلی هیپوتیروئیدیسم، بیماری هاشیموتو که یک نوع اختلال ایمنی است، میباشد. در این بیماری، سیستم ایمنی بدن به اشتباه به بافتهای تیروئید حمله نموده و باعث التهاب و آسیب به تیروئید میشود که در نتیجه تولید هورمون تیروئید کاهش مییابد. علاوه بر این، مصرف داروهای خاص، عوامل محیطی مانند نقص مواد معدنی همچون ید و یا وضعیتهایی مانند بارداری نیز میتوانند عواملی باشند که منجر به کمکاری تیروئید میشوند.
انواع کم کاری غده تیروئید
کمکاری تیروئید یک وضعیت پیچیده است که به دلایل مختلفی ایجاد میشود. این وضعیت ممکن است در چند نوع از کمکاری تیروئید مختلف ظاهر گردد که شامل موارد زیر میشود:
هیپوتیروئیدیسم اولیه (Primary Hypothyroidism)
این نوع از کمکاری زمانی رخ میدهد که تیروئید نمیتواند به اندازه کافی هورمون تولید کند. شایعترین علت هیپوتیروئیدیسم اولیه، بیماری هاشیموتو است که در آن سیستم ایمنی بدن به بافت تیروئید حمله میکند و باعث التهاب و تخریب تیروئید میشود.
هیپوتیروئیدیسم ثانویه (Secondary Hypothyroidism)
در این نوع نیز مشکلی در غده هیپوتالاموس یا غده هیپوفیز (دو غده در مغز) ایجاد میشود که موجب کاهش ترشح هورمون تیروئید است. این عارضه ممکن است ناشی از عواملی مانند ایجاد تومورها یا آسیبهای مغزی باشد.
هیپوتیروئیدیسم مرکزی (Central Hypothyroidism)
در این نوع کمکاری تیروئید، غده هیپوتیروئید کارکرد معمول خود را از دست میدهد و به دلیل بروز مشکلاتی در مغز یا هیپوتالاموس کاهش ترشح هورمون تیروئید را تجربه میکند.
توجه داشته باشید که هر کدام از این انواع کمکاری تیروئید شامل عوارض مختلفی خواهند بود و نیاز به رویکردهای متفاوتی در تشخیص و درمان دارند. تشخیص دقیق نوع کمکاری تیروئید و تجویز درمان مناسب توسط پزشک انجام میشود.
اختلال غده تیروئید کم کار در کودکان و نوجوانان
اختلالات و علائم کم کاری غده تیروئید در کودکان و نوجوانان ممکن است با علائم متنوعی همراه باشند که شامل کاهش انرژی، خستگی، کاهش وزن یا در برخی موارد نیز افزایش وزن ناشی از کاهش استقامت فیزیکی، تغییرات در خواب و اختلالات در رشد فیزیکی و شناختی میشود.
علاوه بر این، کودکان و نوجوانان مبتلا به اختلالات کم کاری تیروئید ممکن است با افسردگی، اضطراب، دشواریهایی در تمرکز و یادگیری و حتی مشکلاتی در رفتار و تغییراتی در تنظیم مزاج مواجه گردند. استفاده از محصولاتی مانند مکمل خواب آور و تنظیم خلق و خو کودکان، مولتی ویتامینهای کودکان و قرص کوآنزیم کیوتن تحت نظر متخصص برای کاهش این عوارض میتواند تا حدی مفید باشد. توجه داشته باشید که مصرف خودسرانه دارو ممکن است نتیجه معکوس را برای فرزند شما ایجاد کند.
اختلال غده تیروئید کم کار در حاملگی
اختلالات غده تیروئید یکی از مهمترین مسائل پزشکی در دوران حاملگی است که ممکن است به طور مستقیم بر سلامت مادر و نوزاد تأثیرگذار باشد. اختلالات کمکاری غده تیروئید (هیپوتیروئیدی) در حاملگی میتواند با علائمی همچون کسلی، سردرد، کاهش وزن، افزایش وزن نوزاد یا مشکلاتی در رشد و توسعه مغزی و جسمی نوزاد همراه باشد.
این اختلالات در صورت شناسایی و درمان مناسب میتواند از مشکلات جدیتر مانند اختلالات در عملکرد مغز نوزاد (کرتینیسم) و یا مشکلات مرتبط با زایمان مانند افزایش خطر پرهاکلامپسیا جلوگیری نماید. بنابراین، انجام آزمایشات تیروئیدی معمولا در زمان بارداری بسیار ضروری است و در صورت تشخیص اختلال، درمان مناسب و پیگیریهای دقیق توسط پزشک متخصص کاملا ضروری است.
اختلال غده تیروئید کم کار بعد از زایمان
اختلال غده تیروئید کم کار یا همان هیپوتیروئیدیسم میتواند یکی از عوارض پس از زایمان باشد. این وضعیت اغلب به دلیل تغییرات هورمونی در دوران بارداری رخ میدهد. در این دوران حساس، نیاز بدن به هورمون تیروئید (T4) افزایش مییابد و غده تیروئید باید این نیاز را تامین کند. پس از زایمان، سطح هورمونهای تیروئید ممکن است ناپایدار گردد و در برخی موارد کاهش یابد.
این موضوع میتواند منجر به بروز اختلالاتی مانند افزایش میزان خواب، خستگی بیش از حد، افزایش وزن مادر و کاهش انرژی شود. تشخیص هیپوتیروئیدیسم پس از زایمان معمولا از طریق آزمایشات خونی بررسی میشود که سطح هورمونهای تیروئید را ارزیابی میکنند. درمان این وضعیت اغلب شامل مصرف داروهای هورمون تیروئید است که به تنظیم سطح هورمونها در بدن کمک میکند و بهبود علائم اختلال را به همراه دارد.
اختلال غده تیروئید کم کار در مردان
علائم تیروئید کم کار در مردان شامل افزایش وزن، کاهش اشتها، یبوست، خشکی پوست و مو، افسردگی، کاهش میل جنسی، عدم تمرکز و کاهش کارایی ذهنی است. علائم جسمی نیز ممکن است شامل سردی بیش از حد، کمبود نفس و آسیب پذیری بیشتر در مقابل عفونتها باشد. این اختلال معمولا به وسیله آزمایشات خونی که میزان هورمونهای تیروئید را اندازهگیری میکنند، تشخیص داده میشود.
درمان کمکاری غده تیروئید اغلب با تجویز داروهای جایگزین هورمون تیروئید مانند لووتیروکسین صورت میگیرد که میزان هورمونهای تیروئید را به حد طبیعی برمیگرداند و علائم را تسکین میدهد. در هر صورت، برای تشخیص و درمان دقیق، مراجعه به پزشک اندوکرینولوژیست یا متخصص غدد توصیه میشود. به عنوان نکته آخر، در صورتی که به هریک از مشکلات پوست و مو مبتلا شدید استفاده از محصولات مراقبتی مانند لوسیون مرطوب کننده آقایان سی گل تحت نظر متخصص میتوانند گزینههای جالبی برای حفظ سلامتی تلقی شوند.
اختلال غده تیروئید کم کار در زنان
اختلالات کمکاری غده تیروئید در زنان با علائم متنوعی همراه است. این علائم اغلب به دلیل کاهش فعالیت تیروئید و کمبود هورمونهای تیروئیدی ایجاد میشوند. علائم متداول شامل خستگی، کاهش انرژی، کاهش تحمل به سرما، افزایش وزن بدون دلیل آشکار، استرس، مشکلات در خواب و افسردگی میباشد که در این صورت مصرف قرص کاهش استرس و بهبود خواب تحت نظر متخصص مفید خواهد بود.
همچنین، اختلالات در سیستم گوارشی مانند ناتوانی در هضم غذا، تغییرات در مدت زمان پریود یا حتی ناتوانی در بارداری نیز ممکن است دیده شود. کاهش میل جنسی نیز از دیگر علائم این نوع بیماری است که با مصرف کپسول فیمیل بوست نوتراکس تحت نظر متخصص میتوان تا حدی مشکلات ناشی از آن را رفع نمود. توجه داشته باشید که تشخیص این اختلالات بر اساس اندازهگیری سطوح هورمونهای تیروئید در خون و تصویربرداری از غده تیروئید صورت میگیرد.
روشهای پیشگیری از کم کاری غده تیروئید
برای پیشگیری از ابتلا به کمکاری غده تیروئید، اقداماتی میتوان انجام داد که شامل تغذیه مناسب، ورزش منظم و مراقبت از سلامت روح و روان است. مصرف مواد غذایی که حاوی مقادیر مناسب از مواد مغذی مانند آهن، سلنیوم، و آیودین هستند، میتواند به حفظ سلامت غده تیروئید کمک کند. همچنین، حفظ وزن متعادل نیز از کمکاری غده تیروئید جلوگیری میکند. از جمله فاکتورهای مهم در پیشگیری از علائم کمکاری غده تیروئید مراقبت از سلامت روانی است، زیرا استرس و اضطراب میتوانند بر عملکرد غده تیروئید تأثیرگذار باشند. توجه داشته باشید، کم کاری تیروئید ممکن است بر اثر کم خونی نیز اتفاق بیفتد. بنابراین مصرف مکمل آهن و کم خونی نیز میتواند در این راستا بسیار کاربردی و مفید بنظر برسد.
کم کاری تیروئید چگونه تشخیص داده میشود؟
تشخیص کم کاری تیروئید یا هیپوتیروئیدیسم عمدتا از طریق ترکیبی از سابقه پزشکی جامع، اندازهگیری سطوح هورمونهای تیروئیدی در خون و سایر آزمایشات تشخیصی انجام میشود. در ابتدا، پزشک ممکن است به دنبال علائم و نشانههای مرتبط با کم کاری تیروئید باشد، از جمله افزایش وزن، خستگی، سردی مداوم، مشکلات حافظه و تمرکز یا افسردگی مزمن. برای تایید تشخیص، آزمایش خون برای اندازهگیری سطوح هورمونهای تیروئیدی از جمله TSH (هورمون محرک تیروئید) و T4 (تیروکسین) انجام میشود.
جالب است بدانید که افزایش سطوح TSH و کاهش سطوح T4 معمولا نشاندهنده کم کاری تیروئید است. علاوه بر این، آزمایشات، تصویربرداری مانند اکوگرافی تیروئید و سونوگرافی نیز ممکن است به منظور ارزیابی تغییرات فیزیکی در تیروئید به صورت دقیقتر مورد استفاده قرار گیرد. این آزمایشات در تشخیص نهایی و بررسی علتهای ممکن هیپوتیروئیدیسم مفید هستند. در نهایت، پس از تشخیص دقیق، درمان مناسب شامل مصرف داروهای جایگزین هورمون تیروئید و یا روشهای درمانی دیگر برای مقابله با کم کاری تیروئید توسط پزشک متخصص توصیه میشود.
داروهای شیمیایی برای درمان غده تیروئید
امروزه، درمان غده تیروئید اغلب به کمک داروهای شیمیایی انجام میشود که به منظور تنظیم فعالیت این غده از طریق تعدیل سطح هورمونهای تیروئیدی صورت میگیرد. یکی از داروهای مهم برای این منظور، مکمل ید است که در صورت نقصان ید در بدن مورد کاربرد دارد تا به تولید هورمونهای تیروئیدی کمک کند. داروی لیتیوم نیز برای کنترل برخی اختلالات روانی که با افزایش فعالیت تیروئید همراه هستند، استفاده میشود.
آمیودارون نیز یک داروی ضد آریتمی است که در برخی موارد برای کنترل هیپرتیروئیدیسم به کار میرود. علاوه بر این موارد، داروهایی مانند آلندرونات برای کنترل هیپرپاراتیروئیدیسم و متیمازول برای درمان هیپرتیروئیدیسم مورد استفاده قرار میگیرند. به علاوه، لووتیروکسین که یک هورمون تیروئیدی مصنوعی است به منظور جبران کمبود هورمون تیروئیدی در بدن استفاده میشود. مصرف این دارو میبایست تحت نظر متخصص صورت گیرد و از استفاده خودسرانه آن باید بشدت پرهیز نمود.
درمان پرکاری تیروئید از طریق ید رادیواکتیو
درمان پرکاری تیروئید اغلب با استفاده از روشهای مختلفی از جمله داروها، جراحی یا درمان با ید رادیواکتیو مدیریت میشود. استفاده از ید رادیواکتیو (RAI) یک روش مؤثر و پرکاربرد برای کنترل فعالیت بیش از حد تیروئید است که در آن از ید-131 یا ید-123 استفاده میشود. این روش، با تزریق یک دوز کم از ید رادیواکتیو به بیمار امکان پرتاب پرتوهای گاما به بافت تیروئید را فراهم میکند و منجر به کاهش حجم تیروئید و فعالیت آن میگردد. این روش عموما انتخاب مراقبتی برای بیمارانی است که از داروها و یا جراحی به دلایل مختلف نمیتوانند استفاده کنند. جالب است بدانید، این روش با عوارض کمتری همراه است و نسبت به جراحی نیز دوره نقاهت کمتری دارد.
برای جلوگیری از کم کاری تیروئید چه میوههایی بخوریم؟ (درمان خانگی تیروئید کم کار)
برای جلوگیری از بروز علائم کمکاری تیروئید و حفظ سلامتی آن، مصرف برخی میوهها که حاوی مواد مغذی و موثر برای سلامتی تیروئید هستند کاملا مفید است. میوههایی مانند توت فرنگی که حاوی آنتیاکسیدانها و ویتامین C است که به بهبود عملکرد تیروئید کمک میکند. همچنین، مصرف میوههایی مانند آووکادو و بلوبری که حاوی مواد مغذی اصلی از جمله چربیهای سالم و مناسب برای سلامتی غده تیروئید هستند نیز توصیه میشود.
مصرف میوههایی مانند موز که حاوی پتاسیم و ویتامین B6 هستند و میوههایی مانند انبه که حاوی بتاکاروتن و ویتامین A هستند نیز میتواند به سلامتی غده تیروئید کمک کند. برای حفظ سلامتی کلی تیروئید، تغذیه متنوع و منظم همراه با مصرف میوههایی که حاوی مواد مغذی مفید برای غده تیروئید هستند، بسیار حائز اهمیت است. اما لازم به ذکر است که برای رفع هرگونه مشکل در سلامتی تیروئید، مشاوره با پزشک و متخصص تغذیه الزامی است و تغذیه مناسب باید با سایر روشهای درمانی ترکیب گردد تا تداخلی ایجاد نشود.
مواد غذایی موثر در بهبود عملکرد غده تیروئید
برخی از مواد غذایی که بهبود عملکرد غده تیروئید را تقویت میکنند شامل مواردی همچون رژیم غذایی سرشار از منابع غنی از ویتامین D، سلنیوم، آهن، روی، آرژینین و ویتامینهای گروه B میباشند. همچنین، مصرف مواد غذایی حاوی اسیدهای چرب امگا-3 نیز به عنوان یک عامل مفید برای بهبود عملکرد غده تیروئید شناخته شدهاند. این تغذیه مناسب میتواند کمک کند تا عملکرد غده تیروئید بهینه شده و مشکلات مربوط به کاهش یا افزایش فعالیت غده تیروئید کنترل گردد. با این حال، مجددا توصیه میکنیم قبل از اعمال تغییرات در رژیم غذایی با یک متخصص تغذیه یا پزشک تیروئید به عنوان بخشی اساسی از مدیریت بهبود عملکرد غده تیروئید مشورت نمائید.
در چه رده سنی کم کاری یا پرکاری تیروئید شایع میشود؟
کمکاری یا پرکاری تیروئید به عنوان دو اختلال اصلی در عملکرد این غده اندامی شناخته میشوند. کمکاری تیروئید معمولا در افراد بالای ۳۵ سالگی شایعتر است، اما میتواند در هر رده سنی اتفاق بیافتد. بیشتر موارد کمکاری تیروئید در زنان رخ میدهد و به طور خاص در زنان باردار و نوزادان نیز قابل مشاهده است. از طرف دیگر، پرکاری تیروئید بیشتر در زنان جوان اتفاق میافتد و در افرادی که در سنین میانسالی هستند نیز کمتر دیده میشود. هر دو اختلال میتوانند اثرات جدی بر سلامتی فرد داشته باشند، از جمله تاثیرات بر عملکرد قلب، متابولیسم و رشد جسمانی. بنابراین، درمان و مداخلات مناسب برای این اختلالات در هر رده سنی حائز اهمیت است.
جمع بندی
علائم تیروئید کم کار میتواند برای فرد تجربه کاملا ناخوشایندی باشد و در صورت عدم شناسایی و مدیریت مناسب ممکن است به مشکلات جدیتری منجر گردد. از جمله علائم شایع کم کاری تیروئید میتوان به خستگی، کاهش انرژی، افت تمرکز، افسردگی مزمن، اضافه وزن، خشکی پوست، خستگی بیش از حد، مشکلات حافظه و کاهش شهوت جنسی اشاره داشت. هرچند که این علائم ممکن است به نوعی مشابه با علائم دیگر اختلالات بدخیم تغذیه، اضافه وزن یا مشکلات روانی باشند، اما تشخیص دقیق توسط پزشکان کاملا ضروری است.
اگر شما هم قصد خرید آنلاین دارو را دارید؛ میتوانید هم اکنون با پشتیبانی سایت داروخانه آنلاین ویتامین ث تماس بگیرید و اطلاعات لازم را در این زمینه دریافت نمائید. در غیر اینصورت، با جستجوی محصول مورد نظر در ابتدای همین صفحه از سایت، خرید اینترنتی دارو را به راحتی انجام داده و درب منزل تحویل بگیرید.