معرفی پروبیوتیک ها به زبان ساده؛ پاسخ به سوالات شما

پروبیوتیک ها به شدت برای سلامتی روده ها مفید هستند. در این مقاله به تمامی سوالات شما در رابطه با این ماده پاسخ داده ایم.

ما در داروخانه آنلاین ویتامین ث افتخار آشنایی با شما را داریم. در این مقاله در تلاشیم به شما کمک کنیم قبل از خرید محصول مورد نیازتان با داشتن اطلاعات لازم و کافی درباره محصول، بتوانید انتخابی درست و رضایت بخش داشته باشید. در ادامه با ما همراه باشید:

می گویند نسبت تعداد باکتری های بدن انسان به سلول ها، 10 به 1 است. البته تحقیقات اخیر نشان می دهند که این نسبت تقریباً 1 به 1 می باشد.طبق این تخمین، در بدن هر فرد 39 تا 300 تریلیون باکتری وجود دارد. هر طور حساب کنید، تعداد باکتری های بدن بسیار بسیار زیاد است.بسیاری از این باکتری ها در روده هستند و باقی آنها نیز بی ضررند. تعدادی برای بدن مفید هستند و برخی هم موجب بیماری می شوند.

پروبیوتیک چرا مفید است؟

وجود باکتری های مفید در روده منافع زیادی برای سلامتی دارد که عبارتند از:

کاهش وزن؛
هضم بهتر؛
تقویت سیستم ایمنی؛
سلامت پوست؛
کاهش ریسک ابتلا به برخی بیماری ها.

پروبیوتیک ها نوع خاصی از باکتری های مفید هستند که مصرف آنها به سلامتی کمک می کند.معمولاً این باکتری ها برای افزایش میکروارگانیسم های مفید روده به صورت مکمل مصرف می شوند.در مقاله حاضر، مزایای وجود این باکتری ها برای سلامتی را توضیح خواهیم داد.

پروبیوتیک چیست؟

پروبیوتیک ها میکروارگانیسمهای زنده ای هستند که برای سلامتی مفید می باشند.البته در خصوص منافع این باکتری ها و سویه های مفید، اختلاف نظرهایی در جوامع علمی وجود دارد.

معمولاً پروبیوتیک ها از نوع باکتری هستند، اما برخی انواع مخمر نیز نقش پروبیوتیک دارند. میکروارگانیسم های دیگری مانند برخی ویروس ها، قارچ ها، آرکی و هلمینت نیز هستند که عملکرد پروبیوتیک آنها تحت بررسی می باشد.

می توانید پروبیوتیک ها را به صورت مکمل یا غذاهایی که از تخمیر باکتریایی تهیه می شوند دریافت نمایید.غذاهای پروبیوتیک شامل ماست، کفیر، ترشی کلم، تمپه و کیمچی هستند. البته پروبیوتیک را نباید با پریبیوتیک اشتباه بگیرید. پریبیوتیک ها، کربوهیدرات هایی هستند که عمدتاً شامل الیاف مغذی بوده و به رشد جمعیت باکتریهای مفید روده کمک می کنند.

محصولاتی که هم پریبیوتیک و هم پروبیوتیک دارند، تحت عنوان سینبیوتیک شناخته می شوند. معمولاً در مکمل های سینبیوتیک باکتری های مفید همراه مواد غذایی مخصوص باکتری (پریبیوتیک) عرضه می شوند.

رایج ترین باکتریهای پروبیوتیک، لاکتوباسیلوس و بیفیدوباکتری هستند. برخی انواع دیگر مانند ساکارومایسز، استرپتوکوکوس، انتروکوکوس، اشریشیا و باسیلوس نیز مفید می باشند.

هر جنس دارای گونه های مختلفی می باشد و در هر گونه، سویه های مختلف وجود دارد. در برچسب محصولات پروبیوتیک اطلاعات سویه (و جنس)، گونه و زیرگونه و کد سویه شامل حرف و عدد درج می شود.

پروبیوتیک های مختلف برای جنبه های متفاوت سلامت مفید می باشند. بنابراین بایستی هنگام انتخاب، به نوع یا انواع مناسب پروبیوتیک دقت نمایید.برخی مکمل ها که تحت عنوان پروبیوتیک های طیف وسیع یا مولتی پروبیوتیک ارائه می شوند، حاوی چندین سویه مختلف هستند که داخل یک محصول گنجانده شده اند.

به عقیده متخصصان، باید درباره مزایای پروبیوتیک ها برای سلامتی پژوهش بیشتری انجام داد. البته نتایج موجود امیدبخش هستند. برخی محققان درباره آثار منفی احتمالی پروبیوتیک ها هشدار داده اند. تولید محصولات پروبیوتیک بایستی تحت کنترل دقیق انجام بگیرد.

خلاصه

پروبیوتیک ها میکروارگانیسمهای زنده ای هستند که اگر به مقدار کافی مصرف شوند برای سلامتی مفید خواهند بود. انواع مختلفی از پروبیوتیک وجود دارد و می توانید آنها را از طریق غذا یا مکمل دریافت نمایید.

اهمیت میکروارگانیسم ها برای سلامت روده

جمعیت میکروارگانیسم های مختلف روده تحت عنوان «فلور»، «میکروبیوتا» یا «میکروبیوم» روده شناخته می شود.میکروبیوتای روده شامل انواع باکتری، ویروس، قارچ، آرکی و کرم های مفید می باشد. تعداد باکتریها از باقی گونه ها بیشتر می باشد. در روده انسان اکوسیستم وسیعی حاوی 300 تا 500 گونه باکتریایی مختلف وجود دارد.

بخش اعظم فلور روده داخل راست روده و روده بزرگ وجود دارد که آخرین بخش مجرای گوارشی می باشد.جالب است که فعالیت متابولیک فلور روده، مشابه یک اندام مستقل می باشد. به همین دلیل، برخی دانشمندان فلور روده را «اندام فراموش شده» می نامند.

فلور روده نقش های مهمی برای حفظ سلامتی دارد. این فلور ویتامین هایی مانند K و انواع ویتامین B را نیز تولید می نماید.به علاوه فلور روده، الیاف را به چربی های کوتاه زنجیر مانند بوتیرات، پروپیونات و استات تبدیل می نماید. این مواد سلامت دیواره روده را حفظ می کنند و برای سلامتی بسیار مهم هستند.

همین چربی ها سیستم ایمنی را تحریک می کنند و دیواره های روده را تقویت می نمایند. این امر از ورود مواد خارجی به بدن و تحریک پاسخ ایمنی جلوگیری می نماید.

فلور روده نسبت به تغذیه بسیار حساس است. طبق تحقیقات، اگر فلور روده متعادل نباشد ممکن است فرد به بیماری های مختلفی مبتلا شود.بیماری هایی از جمله چاقی، دیابت نوع 2، سندرم متابولیک، بیماری قلبی، سرطان کولورکتال، آلزایمر و افسردگی با عدم تعادل فلور روده مرتبط هستند.الیاف پریبیوتیک و باکتری های پروبیوتیک تعادل ایجاد می کنند. در نتیجه به «اندام فراموش شده» کمک می نمایند تا عملکرد بهتری داشته باشد.

خلاصه

فلور معده شامل صدها نوع میکروارگانیسم می باشد. این میکروارگانیسم ها نقش های مختلفی در عملکردهای بدن ایفا می کنند.

تأثیر بر سلامت گوارشی

پروبیوتیک ها با توجه به اثری که بر سلامت گوارشی دارند نیز استفاده می شوند.طبق شواهد، مکمل های پروبیوتیک برای درمان اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک نیز مفید هستند.

هنگام مصرف آنتی بیوتیک، بسیاری از باکتری های موجود در روده کشته می شوند.اغلب افرادی که مدت زیادی آنتی بیوتیک مصرف می کنند، حتی پس از درمان عفونت اصلی نیز دچار اسهال می شوند.

آنتی بیوتیک بخش زیادی از جمعیت باکتریایی روده را از بین می برد. در نتیجه تعادل فلور برهم می خورد، جمعیت باکتریهای مفید روده کم می شود و تعداد باکتری های مضر افزایش می یابد.

پروبیوتیک ها برای مقابله با سندرم روده تحریک پذیر (IBS)، کاهش نفخ و ورم معده، یبوست، اسهال و اختلالات دیگر نیز مفید هستند.تحقیقاتی که در رابطه با اثر مکمل های پروبیوتیک بر درمان IBS انجام شده اند نتایج ضد و نقیضی دربر دارند. طبق نتایج، هفت نفر از کسانی که پروبیوتیک مصرف کرده بودند بهبود یافتند اما مکمل برای چهار نفر دیگر اثری نداشت.

طبق تحقیقات، مکمل های چند سویه ای پروبیوتیک تأثیر بیشتری بر درمان IBS دارند؛ به خصوص اگر به مدت بیش از 8 هفته مصرف شوند.البته هنوز اطلاعات بیشتری درخصوص درمان IBS به کمک پروبیوتیک ها وجود ندارد. سوالاتی هستند که همچنان بی جواب مانده اند؛ مثلاً:

مصرف پروبیوتیک کدام علائم IBS را بهبود می بخشد؟
کدام پروبیوتیک یا ترکیبات پروبیوتیکی مؤثرتر خواهند بود؟
مقدار و زمان مصرف پروبیوتیک ها باید چقدر باشد؟
آیا برای انواع مختلف IBS باید از پروبیوتیک های متفاوتی استفاده نمود؟

طبق نتایج اخیر، درمان IBS به کمک پروبیوتیک ها می تواند امیدبخش باشد. البته قبل از استفاده قطعی داروهای حاوی پروبیوتیک برای درمان این اختلال بایستی آزمایش های متعدد و وسیعی انجام شود.

به علاوه از مزایای مکمل های پروبیوتیک برای مقابله با بیماری های التهابی روده (مانند بیماری کرون و زخم و ورم روده بزرگ) نیز صحبت شده است. به گفته محققان، در هر صورت قبل از استفاده قطعی پروبیوتیک برای درمان بیماری بایستی حتماً پژوهش بیشتری انجام داد.

پروبیوتیک ها برای مقابله با بیماری ناشی از وجود هلیکوباکتر پیلوری نیز مفید هستند. این باکتری یکی از عوامل اصلی ابتلا به سرطان و زخم معده می باشد.
اگر مبتلا به بیماری های گوارشی مزمن هستید، می توانید از مکمل های پروبیوتیک کمک بگیرید. البته قبل از هر اقدامی بایستی حتماً با یک متخصص مشورت نمایید.

خلاصه

پروبیوتیک ها می توانند به درمان اختلالات مختلف گوارشی، مانند اسهال ناشی از مصرف آنتی بیوتیک و IBS کمک کنند.

تأثیر بر کاهش وزن

طبق برخی پژوهش ها، ترکیب باکتری های فلور روده افراد مبتلا به چاقی با سایر افراد لاغر متفاوت است.بین میکروب های روده و چاقی (هم در کودکان و هم بزرگسالان) ارتباط وجود دارد. به علاوه تغییر میکروب های روده بر بروز چاقی در دوران بزرگسالی مؤثر است.

بنابراین می توان گفت که باکتری های روده نقش مهمی در کنترل وزن بدن دارند. البته بایستی در مورد کاربرد پروبیوتیک ها برای کاهش وزن بایستی تحقیقات بیشتری انجام داد.

با این وجود، پژوهشگران معتقدند نباید در نتیجه گیری عجله کرد چون هنوز چیز زیادی در این زمینه مشخص نشده است؛ از جمله موارد نامعلوم می توان به نکات زیر اشاره کرد:

سویه مناسب پروبیوتیک برای درمان؛
دز و مدت درمان؛
آثار درمان در طولانی مدت؛
ارتباط سن، جنسیت، شرایط سلامتی و سبک زندگی.

طی یک پژوهش، 210 نفر مبتلا به چاقی مرکزی (تجمع چربی اطراف شکم) مورد بررسی قرار گرفتند. این افراد روزانه از مکمل پروبیوتیک لاکتوباسیلوس گاسری استفاده نمودند. طی 12 هفته، شرکت کنندگان به طور میانگین 5/8 درصد لاغرتر شده بودند.

خلاصه

طبق نتایج تحقیقات، برخی سویه های پروبیوتیک برای کاهش وزن مفید هستند. البته باید در این زمینه تحقیقات بیشتری انجام شود.

افزایش مصرف پروبیوتیک ها

در دهه های اخیر، مشخص شده که روده ها و مغز طبق محور مشترکی به نام محور روده و مغز عمل می کنند. این محور سیستم عصبی مرکزی و روده ای (کنترل کننده گوارش) را به یکدیگر وصل می نماید.

طبق تحقیقات، برخی میکروب های موجود در روده از طریق همین محورها بر سلامتی مغز اثر می گذارند. این باکتری ها بخشی از یک علم جدید را تشکیل می دهند که تحت عنوان سایکوبیوتیک شناخته می شود.

سایکوبیوتیک به درمان اختلالات نورولوژیک (مانند اتیسم، آلزایمر و پارکینسون) نیز کمک می کند.در تحقیقات حاضر، این میکروب ها و نحوه عملکرد آنها با مغز بررسی می شود.

به گفته پژوهشگران، استفاده از برخی سویه های پروبیوتیک بهتر از داروهای روانپزشکی برای درمان استرس، تنهایی و افسردگی ناشی از قرنطینه در دوران اپیدمی کروان مفید خواهد بود.

خلاصه

طبق تحقیقات، برخی باکتری ها که به عنوان سایکوبیوتیک معروف هستند می توانند برای درمان اختلالات روانی و ذهنی (مانند اتیسم، آلزایمر و پارکینسون) مفید باشند.

دیگر مزایای پروبیوتیک ها برای سلامتی

پروبیوتیک ها می توانند مزایای دیگری هم برای سلامتی داشته باشند؛ از جمله:

درمان التهاب:

این باکتری ها التهاب سیستمی را کاهش می دهند و از ابتلا به انواع بیماری ها جلوگیری می نمایند.

افسردگی و اضطراب:

سویه های پروبیوتیک لاکتوباسیلوس هلوتیکوس و بیفیدوباکتریوم لانگوم می توانند برای درمان علائم اضطراب و افسردگی مزمن مفید باشند.

کلسترول خون:

انواع پروبیوتیک برای کاهش سطح LDL (کلسترول بد) خون مفید هستند؛ البته نتایج به دست آمده هنوز قابل اطمینان نمی باشند.

عملکرد ایمنی:

سویه های پروبیوتیک مختلف می توانند سیستم ایمنی بدن را تقویت کنند. در نتیجه احتمال ابتلا به انواع عفونت (مانند سرماخوردگی عادی) کمتر خواهد شد.

سلامت پوست:

طبق برخی شواهد، پروبیوتیک ها برای درمان آکنه، سرخی پوست و اگزما و اختلالات پوستی هم مفید هستند.

ضدپیری:

در این زمینه تحقیقات کمی انجام شده است؛ اما اظهار شده که پروبیوتیک ها با تحریک قدرت تکثیر و ترمیم سلولی، فرایند پیری را به تعویق می اندازند.

خلاصه

پروبیوتیک ها علاوه بر تأثیر مثبتی که بر کاهش وزن، درمان اختلالات هضم و ذهنی دارند می توانند برای سلامتی قلب، سیستم ایمنی و بهبود علائم افسردگی نیز مفید باشند.

پروبیوتیک ها و COVID-19

طبق اظهارات برخی پژوهشگران، با استفاده از مکمل پروبیوتیک و تغذیه مناسب می توان میکروبیوم روده را تقویت کرد. این امر به افزایش مقاومت در برابر کرونا ویروس SARS-CoV-2 کمک می کند. ابتلا به این ویروس موجب بروز COVID-19 می گردد.

بیماری COVID-19 از طریق تولید انفجاری سیتوکین های التهابی فراوان، به سیستم ایمنی بدن آسیب می رساند. همین عامل باعث نقص سلامتی و حتی مرگ می شود.

از آنجا که فلور روده در عملکرد سیستم ایمنی و مبارزه با التهاب نقش دارد، به نظر می رسد مصرف مکمل پروبیوتیک برای درمان بیماری COVID-19 مفید باشد و از تولید سیتوکین های التهابی جلوگیری کند.

افراد مبتلا به بیماری کرونا علائم گوارشی مانند اسهال، تهوع، استفراغ، درد شکمی و کاهش اشتها داشته اند.به عقیده برخی پژوهشگران، پروبیوتیک ها با محدود کردن گیرنده های آنزیم تبدیل کننده آنژیوتنسین (ACE) به پیشگیری از کرونا کمک می کنند. وقتی این گیرنده ها عمل نکنند، پاتوژن SARS-CoV-2 نیز نمی تواند به سلول های گوارشی آسیب برساند.

یک محور دیگر به نام محور روده و ریه نیز وجود دارد که احتمالاً پروبیوتیک ها و کرونا ویروس بر آن تأثیر می گذارند. میکروارگانیسم های میکروبیوم انسانی داخل سیستم فعل و انفعالی بین بافت روده و ریه فعالیت دارند.

عدم تعادل فلور روده موجب ابتلا به بیماری های ریه و عفونت مجرای تنفسی می شود. پژوهشگران تصور می کنند که با تصحیح این تعادل می توان سلامت ریه را تقویت نمود و در نتیجه از ورود پاتوژن هایی مانند SARS-CoV-2 جلوگیری کرد.

طبق یک تحقیق، استفاده از مکمل های پروبیوتیک می تواند فعالیت ضدویروسی و ضدالتهابی سیستم ایمنی تنفسی را تقویت کند. به این ترتیب ممکن است عفونت ناشی از ابتلا به کرونا نیز بهبود یابد.

البته این نظریه ها در مرحله تئوری هستند. برای تأیید آنها بایستی تحقیقات بیشتری انجام شود.طبق توصیه ها و هشدارهای متخصصان، همه سویه های پروبیوتیک آثار مشابهی نخواهند داشت. هنوز مشخص نیست که آیا تغییر فلور روده با مصرف مکمل پروبیوتیک، واقعاً به درمان کرونا کمک می کند یا خیر.

خلاصه

طبق برخی تحقیقات، با مصرف مکمل پروبیوتیک و تغذیه مناسب می توان فلور روده را متعادل سازی نمود. شاید این امر به درمان بیماری COVID-19 کمک کند. البته تحقیقات در مراحل اولیه قرار دارند و بایستی پژوهش ها و آزمایش های بالینی بیشتری انجام شود.

نکات ایمنی و عوارض

عموماً پروبیوتیک ها بی ضرر هستند و اکثر افراد با مصرف آنها دچار عوارضی نخواهند شد. البته خواص پروبیوتیک های مختلف با یکدیگر متفاوت می باشند و هنگام انتخاب مکمل باید دقت نمایید.

انتخاب مکمل

امروزه تعداد پروبیوتیک های موجود در بازار بسیار زیاد است و امکان دارد در تصمیم گیری دچار مشکل شوید.به طور کلی پروبیوتیک ها به عنوان یک افزودنی غذایی، دارو یا مکمل خوراکی عرضه می شوند. همه محصولات پروبیوتیک تحت کنترل سازمان غذا و دارو (FDA) هستند؛ اما اکثر غذاها قبل از ارسال به بازار مورد کنترل قرار نمی گیرند.

در نتیجه برخی کمپانی ها از شهرت پروبیوتیک ها استفاده می کنند و بدون مدرک معتبر، مکمل ها را به عنوان پروبیوتیک می فروشند.قوانین مربوط به پروبیوتیک ها در سراسر دنیا متفاوت هستند. بنابراین خرید آنلاین از فروشگاه های خارجی ممکن است خطرناک باشد. غذاها، لوازم آرایشی و مکمل ها به راحتی در کشورهای دیگر یافت می شوند اما تضمینی نیست که حتما بی ضرر باشند.

بهتر است سراغ محصولات کمپانی های معتبر بروید تا از کیفیت مکمل ها مطمئن باشید. یکی از معیارهای کیفیت، آزمایش توسط سازمان های معتبر می باشد.
توصیه می کنیم قبل از خرید مکمل با یک متخصص مشورت نمایید. متخصصان می توانند به شما کمک کنند مکملی مناسب انتخاب کنید که عوارض نامطلوبی هم دربر نداشته باشد.

عوارض پروبیوتیک ها

ممکن است طی چند روز اول مصرف مکمل پروبیوتیک، عوارض گوارشی مانند نفخ و درد شکمی تجربه کنید.البته به تدریج بدن شما سازگاری پیدا خواهد کرد و عوارض هم از بین می روند.

افرادی که سیستم ایمنی ضعیفی دارند (مانند افراد مبتلا به HIV، AIDS و اختلالات دیگر) ممکن است با مصرف پروبیوتیک دچار عفونت های خطرناکی شوند.
اگر دچار اختلال خاصی هستید قبل از مصرف مکمل پروبیوتیک حتماً با یک متخصص یا پزشک مشورت نمایید.

خلاصه

مکمل های پروبیوتیک ممکن است عوارض گوارشی دربر داشته باشند. این عوارض طی چند روز از بین می روند. البته مصرف مکمل پروبیوتیک برای افرادی که مبتلا به اختلالات خاصی هستند خطرناک خواهد بود.

چالش های پیش روی محققان

طی دو دهه اخیر، پیشرفت های بزرگی در زمینه درک عملکرد پروبیوتیک ها و اثر آنها بر سلامتی انسان حاصل شده است. البته دانش ما هنوز کافی نیست و بایستی تحقیقات بیشتری در این خصوص انجام داد.

با وجود تحقیقات بسیار، پژوهشگران هنوز تلاش می کنند سویه های مختلف میکروبی روده را شناسایی نمایند. برای درک نحوه عملکرد فلور روده باید حتماً نوع سویه ها را تعیین نمود.

برای نمونه، در سال 2019 تقریباً 2000 نوع باکتری روده شناسایی شدند. این امر گام بزرگی در دسته بندی میکروب های موجود در روده انسان به شمار می آید.پس از شناسایی میکروارگانیسم ها، پژوهشگران بایستی گونه ها، زیرگونه ها و سویه های باکتری را طبق اثری که بر سلامتی انسان دارند طبقه بندی نمایند.

اینجاست که کار سخت می شود

هزاران تحقیق برای بررسی مزایای پروبیوتیک ها انجام شده است. اما هنوز هم نتایج ضد و نقیضی به دست می آیند.یکی از دلایل این مسئله، تفاوت و عدم پیوستگی روش های پردازش و آنالیز داده های پروبیوتیک می باشد. در نتیجه آنالیز داده های منتشر شده پیچیدگی هایی به دنبال دارد.

استانداردسازی پروبیوتیک ها نیز چالش برانگیز می باشد؛ زیرا در بدن انسان انواع مختلفی از میکروارگانیسم ها وجود دارند. ترکیب میکروبیوم بدن بین افراد و حتی ساکنان کشورهای مختلف با یکدیگر متفاوت می باشد.

به علاوه، درست مانند انسان های میزبان و محیط خارجی، سویه های باکتری نیز مدام تغییر می کنند.تنها با تکیه بر تحقیقات گسترده و آنالیز ژنوم گروه های میکروبی (متاژنومیک) می توان به این هدف دشوار دست یافت.

دانشمندان باید شواهد انبوه حاصل از هزاران تحقیق را استانداردسازی نمایند. گاهی همین شواهد، با یکدیگر تناقض دارند. سپس باید مدارک موجود را به صورت توصیه های شفاف برای کاربرد دارویی پروبیوتیک ها ارائه دهند.

خلاصه

چالش هایی مانند شناسایی گستره میکروبیوتا و تغییر میکروبیوم روده انسان، دانشمندان را با مشکل روبرو کرده اند. به علاوه بایستی سیستمی برای استانداردسازی نتایج ایجاد شود تا برای استفاده دارویی از پروبیوتیک ها، توصیه های واضحی ارائه شود.

سخن آخر

برای سالم ماندن روده ها نباید تنها به مکمل پروبیوتیک اکتفا کنید.تغذیه مناسب و ورزش و عوامل دیگر سبک زندگی، نقش مهمی در سلامت روده های شما دارند.

البته مکمل های پروبیوتیک نیز فواید فراوانی دارند و تا کنون عوارض کمی از آنها مشاهده گردیده است. به این ترتیب اگر می خواهید روده های خود را تقویت کنید می توانید مکمل های پروبیوتیک را امتحان نمایید.

قبل از مصرف این مکمل ها حتماً با پزشک مشورت نمایید. متخصصان می توانند سویه و میزان پروبیوتیک موردنیاز شما را به خوبی تعیین نمایند.اگر می خواهید بدانید آیا مصرف پروبیوتیک برای درمان اختلالات خاص سلامتی مفید خواهد بود یا خیر، حتماً با متخصصان مشورت نمایید. در اصول بهداشت گوارشی جهانی نیز فهرستی از انواع پروبیوتیک، شرایط استفاده و مقدار توصیه شده برای مصرف ارائه شده است.

همیشه در مصرف پروبیوتیک ها احتیاط نمایید. محصولات معتبر تهیه کنید، آهسته پیش بروید و سعی کنید تحت نظر یک پزشک مورد اعتماد مکمل مصرف کنید.

داروخانه آنلاین ویتامین ث در خدمت شماست تا بهترین انتخاب را داشته باشید.

دیگر مکمل های غذایی داروخانه اینترنتی ویتامین ث برای رفع کمبود ویتامین های بدن